Συχνές ερωτήσεις

Συνήθεις ερωτήσεις σχετικά με τη χειρουργική της παχυσαρκίας

Τι διατροφή πρέπει να ακολουθήσω μετά την επέμβαση;

Όλες οι επεμβάσεις κατά της παχυσαρκίας περιορίζουν τη χωρητικότητα του στομάχου. Ο κορεσμός είναι ευκολότερος με τις στερεές τροφές, όχι όμως με τις υγρές και ρευστές τροφές. Τον πρώτο μήνα μετά την επέμβαση, η διατροφή περιλαμβάνει κυρίως ρευστές και μαλακές τροφές. Το διάστημα αυτό θα πρέπει να αποφευχθούν επεισόδια υπερφόρτωσης του στομάχου και έμετοι. Μετά τον πρώτο μήνα οι ασθενείς πρέπει προοδευτικά να σιτιστούν με στερεές τροφές και να μασούν καλά την κάθε μπουκιά, μέχρι να αισθανθούν κορεσμό. Ορισμένες τροφές (ρύζι, μακαρόνια, φρέσκο ψωμί, ερυθρό κρέας) μπορεί να είναι αρκετά δύσπεπτες μετά από επέμβαση.

Για το καλύτερο αποτέλεσμα οι ασθενείς θα πρέπει να αποφεύγουν τις μαλακές και υγρές τροφές με μεγάλες ποσότητες λίπους ή ζάχαρης (πχ τσιπς, ξηροί καρποί, χυμοί, σοκολάτα, μπισκότα, παγωτά κλπ). Οι τροφές αυτές δε δημιουργούν κορεσμό. Αντίθετα οι ινώδεις και υδρόφιλες τροφές, λαχανικά και φρούτα δημιουργούν ικανοποιητικό κορεσμό που διαρκεί. Τα δυσπεπτικά ενοχλήματα διαφέρουν απο άτομο σε άτομο αλλά η ανοχή στις τροφές μπορεί να βελτιωθεί με το χρόνο.

Υπάρχουν κάποιες τροφές που πρέπει να αποφεύγω;

Ορισμένα φρούτα όπως σταφύλια, σύκα, πορτοκάλι που έχουν ινώδη υφή ή σκληρό δέρμα, μπορεί να είναι πολύ δύσπεπτα. Αποφύγετε επίσης τη συχνή κατανάλωση αεριούχων αναψυκτικών, γιατί προκαλούν διάταση του στομάχου και προσθέτουν θερμίδες.

Θα υπάρχουν εμετοί μετά την επέμβαση;

Οι εμετοί είναι πολύ πιό συχνοί με το γαστρικό δακτύλιο και το γαστρικό by-pass. Στις επεμβάσεις αυτές οι ασθενείς πρέπει να ακολουθούν ορισμένους κανόνες στη διατροφή έτσι ώστε να μην προκαλούνται εμετοί. Θα πρέπει να αφιερώνεται αρκετός χρόνος στο γεύμα έτσι ώστε οι τροφές να μασώνται πολύ καλά. Ωστόσο, παριστασιακά επεισόδια εμέτου από δύσπεπτη, ακατάλληλη ή αμάσητη τροφή, είναι πιθανό να συμβούν. Όταν υπάρχουν συχνά επεισόδια εμέτου, αυτό μπορεί να οφείλεται σε διατροφικά λάθη, υπερβολικό σφίξιμο του δακτυλίου, στένωση της αναστόμωσης ή κάποια επιπλοκή. Σε περίπτωση επίμονων εμέτων, επικοινωνήστε αμέσως με τον ιατρό σας.

Πόσο βάρος πρόκειται να χάσω;

Η μετεγχειρητική απώλεια βάρους δεν μπορεί να υπολογιστεί εκ των προτέρων με ακρίβεια. Οι εκτιμήσεις βασίζονται σε στατιστικά δεδομένα που περιγράφουν αυτό που συνήθως συμβαίνει. Η απώλεια βάρους εξαρτάται μεταξύ άλλων από τη συνέπεια και τη συμμόρφωση του ασθενούς με τις μετεγχειρητικές οδηγίες. Κάθε επέμβαση έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, αλλά καμία επέμβαση δε θα έχει το καλύτερο αποτέλεσμα χωρίς τη συμμετοχή του ασθενούς. Οι επεμβάσεις γαστρικού περιορισμού (δακτύλιος, sleeve γαστρεκτομή, γαστρικό by-pass βραχείας έλικας Roux) θέτουν πολλούς διαιτητικούς περιορισμούς και απαιτούν τη μεγαλύτερη προσπάθεια. Οι επεμβάσεις αυτές συνήθως προκαλούν απώλεια βάρους της τάξης των 35-50 κιλών ή 45-65% του πλεονάζοντος βάρους, σε 12 μήνες.

Για να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή απώλεια βάρους, οι ασθενείς πρέπει να αντιλαμβάνονται το σκεπτικό του χειρουργείου και να προσαρμόζουν τη διατροφή τους έτσι ώστε να εκμεταλλεύονται τη μικρή χωρητικότητα του στομάχου. Πρέπει λοιπόν να επιλέγουν τροφές που προκαλούν κορεσμό ώστε να περιορίζονται τα γεύματα και η συνολική ημερήσια κατανάλωση τροφής. Οι μαλακές και εύπεπτες τροφές θα πρέπει να περιορίζονται. Θα πρέπει να κατανοήσουν οι ασθενείς ότι δεν υπάρχει «φυσιολογικό» γεύμα και «φυσιολογική» ποσότητα τροφής και ότι δεν κινδυνεύει η υγεία τους από την απώλεια βάρους, εφ όσον ακολουθούνται οι οδηγίες. Οι επεμβάσεις δυσαπορρόφησης (γαστρικό by-pass μακράς έλικας Roux ή χολοπαγκρεατική παράκαμψη – DS) προκαλούν πολύ μεγαλύτερη απώλεια βάρους (περίπου 70- 90% του πλεονάζοντος βάρους) με πολύ λίγους διατροφικούς περιορισμούς, αλλά δεν πρέπει να γίνονται σε άτομα με ΔΣΒ<55.

Υπάρχει περίπτωση αποτυχίας;

Από ιατρικής πλευράς η αποτελεσματικότητα των χειρουργικών επεμβάσεων εκτιμάται με βάση την εκατοστιαία απώλεια του πλεονάζοντος βάρους. Το αποτέλεσμα θεωρείται ιατρικώς αποδεκτό όταν η απώλεια του πλεονάζοντος βάρους είναι μεγαλύτερη από 50%. Η διακύμανση που παρουσιάζεται στο τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από το είδος της επέμβασης αλλά κυρίως από τη μετεγχειρητική συμπεριφορά του ασθενούς. Οι περιοριστικού τύπου επεμβάσεις (δακτύλιος, γαστροπλαστική sleeve, Roux en Y γαστρικό by-pass βραχείας έλικας) πετυχαίνουν μικρότερη απώλεια βάρους σε σύγκριση με τις επεμβάσεις δυσαπορρόφησης (χολοπαγκρεατική παράκαμψη -DS) και για το λόγο αυτό δεν προτείνονται σε ασθενείς με ΒΜΙ>55. Με δακτύλιο για παράδειγμα, οι ασθενείς με ΒΜΙ 40-45 έχουν 60% πιθανότητα να πετύχουν απώλεια βάρους πάνω από 55% του πλεονάζοντος βάρους. Οι ασθενείς όμως με ΒΜΙ>50, έχουν λιγότερο από 20% πιθανότητα να πετύχουν το ίδιο αποτέλεσμα.

Σε γενικές γραμμές η πιθανότητα αποτυχίας είναι 10-15%. Η συμπεριφορά του ασθενούς και η συμμόρφωση με τους μετεγχειρητικούς κανόνες παίζουν τον πιο καθοριστικό ρόλο. Μερικοί από τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το τελικό αποτέλεσμα είναι η αδυναμία συμμόρφωσης του ασθενούς, επιπλοκές της επέμβασης και η κατάθλιψη. Η κατάθλιψη είναι ίσως η συχνότερη αιτία αποτυχίας της χειρουργικής γιατί στις περιπτώσεις αυτές οι ασθενείς είναι αδύνατο να συνεργαστούν. Άτομα που έχουν ιστορικό ή συμπτώματα κατάθλιψης έχουν ανάγκη τακτικής ιατρικής παρακολούθησης, ψυχολογικής υποστήριξης και θεραπείας.

Πόσο συχνα θα πρέπει να επισκέπτομαι το γιατρό μετά από την επέμβαση;

Μετά τον πρώτο μήνα οι ασθενείς θα πρέπει να επισκέπτονται τον γιατρό μια φορά το μήνα για τους τρείς πρώτους μήνες και στη συνέχεια μια φορά κάθε τρίμηνο. Στις επισκέψεις αυτές θα εκτιμάται η πορεία του ασθενούς και θα γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και ρυθμίσεις σε όσους έχουν τοποθετήσει δακτύλιο. Ανάλογα με την πορεία του ασθενούς, είναι δυνατό να απαιτηθεί διαιτολογική και ψυχολογική υποστήριξη.

Πρέπει να περιορίσω τη δραστηριότητά μου μετά την επέμβαση;

Οι επεμβάσεις της παχυσαρκίας και κυρίως οι λαπαροσκοπικές, δεν περιορίζουν τη φυσική ικανότητα για άσκηση. Αντιθέτως, αυτή ενθαρρύνεται για τόνωση του μεταβολισμού και περιορισμό της απώλειας μυϊκής μάζας. Όταν η επέμβαση έχει γίνει λαπαροσκοπικά, ο ασθενής μπορεί να αρχίσει να ασκείται ελαφρά στις 2 εβδομάδες. Αντίστοιχα στην περίπτωση ανοιχτής επέμβασης, στις 6 εβδομάδες.

Θα χρειαστούν επεμβάσεις πλαστικής όταν χάσω βάρος;

Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Όταν το πλεονάζον βάρος είναι πάνω από 40 κιλά το δέρμα συνήθως έχει χάσει την ελαστικότητά του και δεν μπορεί να επανέλθει, οπότε θα χρειαστεί κάποια επανορθωτική επέμβαση σε συγκεκριμένες ανατομικές περιοχές (στήθος, κοιλιά, μπράτσα). Άλλοι παράγοντες που συντελούν στη χαλάρωση και την απώλεια της ελαστικότητας του δέρματος, είναι η κληρονομικότητα, η ηλικία (πάνω από 25 έτη) και το κάπνισμα.

Θα παίρνω φάρμακα μετά την επέμβαση;

Όλοι οι ασθενείς που χειρουργούνται για παχυσαρκία λαμβάνουν μια ολιγοήμερη αγωγή που περιλαμβάνει αντιβιωτικά, αντιπηκτικά, αντιελκωτικά φάρμακα και κάποιο πολυβιταμινούχο σκεύασμα. Στις περιοριστικές επεμβάσεις (δακτύλιος και sleeve γαστροπλαστική) δε χρειάζεται κάποια μακροχρόνια αγωγή, εκτός εάν υπάρξει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ξινίλες) οπότε μπορεί να χρειαστεί για λίγο καιρό κάποιο αντιόξινο (Zantac, Maalox, Losec κλπ). Αντιθέτως στις παρακάμψεις (by-pass) οι ασθενείς έχουν ανάγκη από ιχνοστοιχεία (σίδηρο, ασβέστιο) και βιταμίνες για πολύ καιρό ή και εφ’ όρου ζωής. Οι περιοδικές αιματολογικές εξετάσεις δείχνουν άν υπάρχουν ελλείματα που χρειάζονται αναπλήρωση.

Θα συνεχίσω μετά την επέμβαση τα φάρμακα που έπαιρνα πριν;

Φάρμακα που χορηγούνται για άλλες παθήσεις όπως υπέρταση, διαβήτης, παθήσεις θυρεοειδούς κλπ, θα συνεχιστούν κανονικά μετά την επέμβαση με κάποιες ίσως τροποποιήσεις στο είδος και τη δόση των φαρμάκων. Η ταυτόχρονη λήψη πολλών δισκίων θα πρέπει να αποφεύγεται. Όταν τα δισκία είναι μεγάλα πρέπει να διαλύονται ή να τεμαχίζονται ή να χορηγείται άλλο ανάλογο φάρμακο σε υγρή μορφή τον πρώτο μήνα. Οι παθήσεις που συνδέονται με την παχυσαρκία όπως ο διαβήτης και η υπέρταση, αναμένεται να βελτιωθούν σε λίγο καιρό με την απώλεια βάρους. Όταν όμως ο ασθενής έχει υποβληθεί σε γαστρικό ή χολοπαγκρεατικό by-pass, ο διαβήτης ρυθμίζεται άμεσα. Στα by-pass, καλό είναι για λόγους προφύλαξης να αποφεύγονται τα αναλγητικά – αντιφλεγμονώδη φάρμακα που προκαλούν γαστρικά έλκη (πχ Aspirin, Voltaren κλπ).

Τι γίνεται σε περίπτωση εγκυμοσύνης;

Ο μόνος περιορισμός αφορά τους πρώτους μήνες μετά την επέμβαση, την περίοδο δηλαδή κατά την οποία υπάρχει η μεγαλύτερη απώλεια βάρους. Ο υποσιτισμός και η σχετική έλλειψη θρεπτικών συστατικών και βιταμινών που παρατηρείται αυτή την περίοδο, μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στη μητέρα ή να βλάψουν την ανάπτυξη του εμβρύου. Επειδή η γονιμότητα αυξάνει με την απώλεια βάρους, οι γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας πρέπει να λαμβάνουν μέτρα ώστε να αποφευχθεί η εγκυμοσύνη μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος. Η εγκυμοσύνη γενικά είναι καλύτερο να συμβεί μετά από 1,5 περίπου χρόνο και αφού πρώτα σταθεροποιηθεί το βάρος. Όταν έχει προηγηθεί επέμβαση κατά της παχυσαρκίας η έγκυος πρέπει να λαμβάνει περισσότερα συμπληρώματα διατροφής και να παρακολουθείται στενά εκτός από το γυναικολόγο και από το χειρουργό της.

Ο ΙΑΤΡΟΣ

Σκρέκας Γεώργιος MD

Λαπαροενδοσκόπος – Χειρουργός, EAES, ISS, IFSO

Διευθυντής χειρουργικής μονάδας παχυσαρκίας Βιοκλινικής

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ENDO-SURGERY

ΒΙΟΚΛΙΝΙΚΗ

ΓΡΑΜΜΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

ΦΟΡΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ